Op zoek naar Don Leo (1942-2025)

Vrijdagavond laat, 27 september 1991. Telefoon. ‘Beenhakker gaat weg bij Ajax. Terug naar Real Madrid’, zegt mijn tipgever.

Het is te laat om nog achteraan te gaan. Hoeft ook niet. Morgen, zaterdag, is Ajax-Fortuna Sittard. Mooie gelegenheid om Don Leo even aan z’n jas te trekken. Terug naar Real, echt? Bovendien verschijnt de volgende VI pas weer woensdag – van internet heeft nog niemand ooit gehoord. Ik heb dus nog even.

Op zaterdagochtend lees ik echter dat ook het AD een tip heeft gehad. Ze zijn alleen niet zó stellig als mijn tipgever. ‘Ajax-bestuur houdt rekening met vertrek Beenhakker’, schrijft de krant. Real Madrid schijnt weer aan hem te trekken, weet het AD.

Voor de zekerheid bel ik even met collega Ron Westerhof. Ron is goed met Beenhakker. Wat heet. De twee zijn bijna vrienden. Allebei rood haar, allebei leeuw – ik meen dat ze zelfs hun verjaardag op 2 augustus delen, maar daar wil ik vanaf zijn. Westerhof was in de jaren dat Beenhakker de scepter zwaaide in Madrid in ieder geval kind aan huis in Santiago Bernabeu.

Of Ron van z’n vriend Leo al iets meer heeft gehoord? Nee, niks. Het nieuws heeft ook hem verrast. Ron waagt een belletje, maar krijgt geen gehoor. ‘Ik ga vanavond wel even met je mee naar Ajax.’ De nieuwsgierigheid speelt ook hem parten.

In de Watergraafsmeer blijken de zaken die avond voortvarender te zijn gegaan dan wij voor mogelijk hadden gehouden. Leo Beenhakker zit weliswaar nog op de Ajax-bank tijdens de wedstrijd, maar daar is ook alles mee gezegd. Wel ziet hij zijn (oude) ploeg nog met 3-1 winnen. Doelpunten van Van Loen, Winter en Bergkamp. Oud-Ajacied Sneekes doet wat terug.

De zege kan een afscheid via de zijdeur niet verhinderen. Op de persconferentie na afloop van de wedstrijd verschijnt namelijk géén Leo Beenhakker. Voorzitter Michael van Praag zit, geflankeerd door het voltallige Ajax-bestuur, achter de tafel. Vanaf daar geeft hij Beenhakker van onder uit de zak. Van Praag laat weten teleurgesteld te zijn in Beenhakker en dat deze het vertrouwen op ‘grove wijze heeft beschaamd en misbruikt’.

‘Wij voelen ons door Leo Beenhakker in de steek gelaten en daar kan geen afkoopsom tegenop’, briest Van Praag.

Leo Beenhakker hoort die woorden al niet eens meer. Zijn aanwezigheid was op de persconferentie niet gewenst, laat Van Praag weten. Persona non grata. De preses maakt na zijn tirade ook maar meteen de naam van de nieuwe Ajax-coach bekend: Louis van Gaal, twee jaar eerder door Beenhakker naar de Meer gehaald. ‘We hebben maar een minuut of twee bedenktijd nodig gehad om hem aan te stellen.’

Ik heb vooral medelijden met de interim-coach van Fortuna. Han Berger is er net uitgegooid in Sittard en dus neemt Koekie Voorn, al sinds jaar en dag de anonieme assistent van de Limburgers, voor de eerste (en enige) keer de honneurs waar. Maar zijn moment om te shinen komt niet, want helemaal niemand is in Voorn of Fortuna geïnteresseerd. Alles draait om het plotselinge vertrek van Beenhakker. Arme Koekie.

À propos Beenhakker. Die is ‘m natuurlijk al gesmeerd nu. Ron en ik kijken elkaar aan. Wat nu gedaan? ‘Op naar Tienhoven’, zegt m’n collega. Daar, onder de rook van Utrecht, woont die rooie. Onze trip blijkt vruchteloos. Beenhakkers optrekje is donker en de deurbel wordt niet beantwoord. De heer des huizes is (nog) niet thuis.

En nu? Wachten? Tot we een ons wegen? ‘Eerst maar eens naar z’n stamkroeg’, denken we. Of we daar op het juiste spoor zijn gezet staat me niet meer helder voor de geest (voor de goede orde: we hebben het hier natuurlijk over het pre-gsm-tijdperk, dus even z’n 06 bellen is er niet bij), maar een kwartiertje later karren we richting Bussum. Daar zou Don Leo in het gezelschap van wat vrienden onder het genot van een borrel de gebeurtenissen van die dag (week) wat laten bezinken.

Dat blijkt te kloppen. Aangekomen in Bussum doet niemand minder dan Caroline Tensen de deur voor ons open. ‘Welkom!’, klinkt het allerhartelijkst. ‘Biertje?’ Nou, dat gaat er wel in. Want wat een dag, niet dan? ‘Ga zitten!’ De tafel staat vol met hapjes. Kaas, worst, augurk. ‘Vooruit, tast toe, er is genoeg!’

Op de tv in de woonkamer staat de Ryder Cup op. Ha, golf! De wedstrijd tussen Europa en Amerika op The Ocean Course in Kiawah Island is rete-spannend. ‘Vandaag geen Ajax meer hoor’, zegt Beenhakker. ‘Vandaag wordt er gegolfd. Kom morgen maar langs in Tienhoven.’

Daar, op zondagmiddag, zegt Beenhakker nadat hij op zondagochtend zelf ook nog even achttien holes heeft gelopen: ‘Deze week maar even niet zoveel lezen…’ De Krant op Zondag heeft de woorden van Van Praag namelijk al groot afgedrukt en dat is nog maar een voorbode van wat de komende dagen ongetwijfeld nog zal komen. ‘Primaire kreten’, vindt Beenhakker van de woorden van zijn ex-voorzitter, ‘en tamelijk ongenuanceerd ook.’

In nette bewoordingen rekent Beenhakker in de twee uur die volgen zelf ook even fijntjes af met Ajax. ‘Ik heb me vaak afgevraagd waarom Ajax-bestuurders in ieder interview steeds maar weer moesten roepen dat m’n opvolger al klaar stond. Of dat nou Johan Cruijff was of Louis van Gaal. Dat heeft me altijd enorm gestoord’, zegt de Rotterdammer.

Het levert een fraaie coverstory op. Exclusief interview, staat er op de voorkant. Leo Beenhakker rekent af met Ajax.

Als ik een paar dagen later met Ajax in het Zweedse Örebrö ben, voor de eerste ronde van de UEFA Cup dat seizoen, is het Ajax-bestuur niet blij met mijn verhaal. De VI gaat van hand tot hand en er wordt driftig met hoofden geschud. Ik haal m’n schouders op. ‘Hoor/wederhoor, nietwaar?’

De Amsterdammers spelen een dag later in het Eyravallen-stadion de pannen bepaald niet van het dak, maar winnen niettemin met 1-0, dankzij een doelpunt van Aron Winter. Louis van Gaal heeft z’n eerste zege als Ajax-coach te pakken. En de tweede UEFA Cup-ronde is een feit.

Op de weg terug naar Schiphol komt Van Gaal naast me zitten in het vliegtuig en vertelt me alvast in vertrouwen dat Stefan Pettersson vanaf nu weer de eerste spits van Ajax zal gaan worden. ‘In mijn visie past een voetballende spits, geen statische spits’, motiveert hij zijn keuze.

Een dag later krijgt John van Loen zelf ook te horen dat zijn Ajax-avontuur er min of meer opzit. Da’s balen voor de rossige Utrechter. Hij wordt het eerste slachtoffer van het vertrek van Don Leo bij Ajax, maar zeker niet het laatste. Vraag dat maar aan Jan Wouters, Stanley Menzo, Marciano Vink en Bryan Roy. Zij missen Leo Beenhakker vast nog elke dag. En sinds afgelopen donderdag helemaal.

Dat hij moge rusten in vrede.