Ga naar hoofdinhoud
Est. JUNI 2015

Ken je die mop van de Sex Pistols die naar Groningen én Winschoten zouden komen?

Twee jaar lang (1976-1977) was de Engelse punkband Sex Pistols een absolute hype. Op de toppunt van hun roem leverden Johnny Rotten en Sid Vicious in Huize Maas in Stad een van hun laatste (memorabele) concerten af. De punksensatie zou tot twee maal toe óók Winschoten aandoen, maar Sodom viste evenzo vaak achter het net. Waaronder op 26 januari 1978, vandaag precies 47 jaar geleden.

Punk was een subcultuur die midden jaren 70 ontstond in New York, overwaaide naar het Verenigd Koninkrijk en vervolgens ook z’n weg naar Nederland vond. Punkers keerden zich af van de maatschappij en iedere vorm van autoriteit, en gedroegen en kleedden zich provocerend. Hanenkammen, veiligheidsspelden, hangslotjes, gescheurde jeans. ‘War & Hate’ in plaats van ‘Love & Peace’, zoiets.

Rauwe muziekstijl
Daar hoorde natuurlijk ook een (rauwe) muziekstijl bij. Die werd (officieus) geboren op 26 november 1976, toen de Engelse Sex Pistols hun hit ‘Anarchy in the UK’ uitbrachten. Een nieuwe muziekstroming was geboren. De band, met zanger Johnny Rotten, bassist Sid Vicious en manager Malcolm McLaren als voornaamste uithangborden, werd al snel een kleine sensatie. Behalve ‘Anarchy in the UK’ beklom ook ‘God Save the Queen’ razendsnel de hitparades.

In Engeland was echter niet iedereen van het gedrag en de muziek van punkbands in het algemeen, en de Sex Pistols in het bijzonder, gediend. Televisieprogramma’s liepen in het honderd, afspraken werden niet nagekomen en optredens liepen regelmatig uit de hand. Het leverde de band in het eigen thuisland in veel tv-shows en venues een ban op. Optreden bij ons? Liever niet.

Tussen neus en lippen door werden honderden bierflessen kapotgetrapt

En dat was jammer, want de populariteit van de band bleef groeien. Zeker na het album ‘Never Mind the Bollocks’, dat in oktober 1977 verscheen. Wat nu gedaan? Naar het buitenland dan maar. Naar Nederland bijvoorbeeld, waar de Sex Pistols in januari van dat jaar in Rotterdam (Lantaren/Venster) en Amsterdam (Paradiso) ook al eens waren komen buurten. Enige voorwaarde die de bandleden voor een tweede visite aan Nederland stelden: geen al te grote zalen. Niet al te commercieel. Het moest wel leuk en punk blijven.

Huize Maas aan de Vismarkt in Groningen – foto Hardscarf

Het gevolg was een toerneetje dat in december ’77 de podia van onder meer Pozjet (Tilburg), Donkiesjot (Sittard), De Effenaar (Eindhoven), Huize Maas (Groningen), Mafcentrum (Maasbree) en De Klinker (Winschoten) aandeed. Nou had Huize Maas wat betreft aankomende punkbandjes dankzij promotor Robb Kauffman al een aardige naam hoog te houden. Zo had Kauffman ook The Jam, The Damned en The Ramones – in het voorprogramma van The Talking Heads (!) – al naar Stad gehaald.

Nauwelijks ruchtbaarheid
En vóór iemand ooit van Mark Knopfler had gehoord, stonden diens Dire Straits zich al uit te sloven op het podium aan de Vismarkt. Door de reuring die dat allemaal opleverde, besloot trouwens ook stadgenoot VERA maar eens af te stappen van z’n imago van jazzy hippietent.
Maar goed, Huize Maas dus. Want daar gebeurde het midden jaren 70 allemaal. De tent was die zaterdagavond afgeladen vol, hoewel er voorafgaand aan de tournee nauwelijks ruchtbaarheid aan was gegeven. Een poster of advertentie voor het concert is ook niet meer op te duikelen.

Achterop de fiets op zoek naar heroïne
Voor het concert op 10 december 1977 begon, werd Sid Vicious trouwens nog bij iemand achterop de fiets gespot. Hij was in de binnenstad op zoek naar een Groningse dealer, die de bassist/drummer van zijn broodnodige shotje heroïne moest voorzien. Vicious was maar net op tijd terug op de Vismarkt om volledig stoned zijn partijen te spelen.

Het werd niettemin een memorabel optreden, als we Nieuwsblad van het Noorden-recensent Syp Wynia mogen geloven. Er werd volgens punk-traditie gespuugd, met bier gegooid, gezongen, geschreeuwd en gehost. ‘Sex Pistols zetten ook Groningen op z’n kop’, heeft Wynia boven zijn artikel laten zetten. ‘Het merendeel van het repertoire werd moeiteloos meegezongen.’ En: ‘Tussen neus en lippen door werden honderden bierflessen kapotgetrapt ter ondersteuning van het ‘We Want More’, wat drie toegiften opleverde.’

De setlist van de Sex Pistols in Huize Maas
1. God Save the Queen 2 I Wanna Be Me 3 Seventeen 4 New York 5 EMI 6 Bodies 7 Belsen Was a Gas 8 Holidays in the Sun 9 No Feelings 10 Problems 11 Pretty Vacant 12 Anarchy in the UK 13 No Fun 14 Liar 15 Submission

 

Gedenkwaardige avond
Zij die erbij waren, denken er nog vaak met weemoed aan terug. ‘Ik kende hun muziek niet eens, alleen hun reputatie’, schrijft bijvoorbeeld Eisse Post op Facebook. ‘Ik wist niet eens hoe punk klonk, maar een vriend had kaartjes gekocht. Gedenkwaardige avond, de sufferds van Huize Maas verkochten het bier in glazen van glas.’

En Wiebe de Haan: ‘Ik stond ergens in het midden van de zaal, laf net buiten het bereik van het rondvliegende bier en de pogoënde massa voor bij het podium. Hier was het geluid vast beter, maar wat maakte het uit. Fijn, die nieuwe energie in de muziek, maar was dit het nu? Stiekem had ik nog gehoopt op een paar lekkere gitaarsolo’s.’

Er was in Groningen geen sprake van geweld, maar alleen van lachende gezichten en gekneusde tenen

Die bleven uit. Maar daar kon John Hurst van de New Musical Express niet om malen. Hurst was speciaal naar Groningen gereisd en was onder de indruk van het concert in Huize Maas. ‘Het origineel, maar nog steeds de beste’, stond er boven zijn stuk, doelend op de vele bandjes die in navolging van de Pistols ook punk gingen spelen. Even verderop toonde hij zich zelfs een tikje verbaasd. ‘Er was geen sprake van vernielingen of van geweld, alleen maar veel lachende gezichten en gekneusde tenen.’

Over het Groninger publiek zei Hurst: ‘Het publiek bestond niet uit nieuwsgierige studentikoze types die af waren gekomen op sensatie, maar oprechte liefhebbers, die je ook bij een punk-concert even buiten Londen zou kunnen aantreffen.’ Grappig, want Wynia had juist wél veel ‘weinig punky nieuwsgierigen’ gezien.

Rotten kampt met stemproblemen
Wynia stipte ook nog even aan dat Groningse punk-liefhebbers drie dagen later opnieuw aan hun trekken konden komen, want op 13 december 1977 zou De Klinker in Winschoten aan de beurt zijn. Een dag later meldde het NvhN echter op pagina 2 dat dat feest niet kon doorgaan.

‘Wegens ziekte van zanger Johnny Rotten’, schreef de krant. De zanger scheen te kampen met stemproblemen.
Balen, want er waren volgens de Winschoter Courant al driehonderd kaarten over de toonbank gegaan. Sodom en omstreken hoefden echter niet te vrezen. Al anderhalve maand later stond er een inhaalconcert op het programma. Op donderdag 26 januari 1978 zouden de Sex Pistols alsnog naar Winschoten komen om De Klinker op z’n grondvesten te laten trillen.

Voor het zover was, moest de band echter nog wel even een tourtje afwerken door Amerika, met optredens in onder meer Baton Rouge, Dallas, Memphis en, op 14 januari, San Francisco. Maar daar ging het faliekant mis. De versies over het waarom lopen nogal uiteen. Het ene verhaal wil dat Johnny Rotten het allemaal toch wat te commercieel ging vinden, en daarom gefrustreerd uit de band stapte.

Je kunt je geen minuut omdraaien of Sid begint te vechten

In zijn biografie ‘Rotten’ schrijft de zanger echter dat het gedrag van Sid Vicious aan het uit elkaar vallen van de band ten grondslag ligt. Die lokt namelijk bij bijna ieder concert vechtpartijen uit. Zo slaat hij een toeschouwer met zijn basgitaar, spuugt bloed, slaat fotografen en maakt het publiek uit voor ‘flikkers’. ‘Je kunt je geen minuut omdraaien of Sid begint te vechten’, schrijft Rotten.

Geen herinnering meer
Op 18 januari maakt de zanger wereldkundig dat het gedaan is met de Sex Pistols. De groep houdt definitief op te bestaan. Acht dagen voor de band De Klinker in Winschoten alsnog met een bezoekje zou vereren…

Helaas is er geen Winschoter meer te vinden die aan het niet doorgaan van de Pistols in De Klinker een actieve herinnering heeft. Programmeur Gerard Schenk wilde de band destijds naar Sodom halen, maar is inmiddels overleden en kan het niet meer navertellen. Ook (pop)journalist Hennie Lemein (‘Ik was niet zo van de punk’), oud-programmeur Wubbe Koning (‘Toen was ik nog net even te jong’), ex-directieassistent Martien de Vries (‘Nét voor mijn tijd’) en zelfs muziekkenner Wessel Gernaat moeten het antwoord schuldig blijven.

‘Het zegt me helemaal niks’, bekent Gernaat. ‘Punt is natuurlijk dat er niks heeft plaatsgevonden en er dus ook niks valt te herinneren.’

Heroïneoverdosis
Met Sid Vicious (echte naam John Beverly) liep het trouwens niet goed af. Hij overleed op 2 februari 1979 op 21-jarige leeftijd aan een heroïneoverdosis.

Johnny Rotten (echte naam John Lydon) daarentegen is nog altijd alive and kicking. Sterker nog: Lydon – komende week wordt hij 69 – was begin 2023 zelfs nog met zijn band Public Image Limited (PIL) in de race om Ierland te vertegenwoordigen op het Eurovisie Songfestival. PILs lied ‘Hawaii’, over de alzheimer van Lydons vrouw, voor wie hij tot aan haar dood in 2023 jarenlang mantelzorgde, haalde het echter nét niet.

Dit artikel verscheen eerder op RTVNoord

Scroll naar boven